Zorbalık Nedir?
By: Kordon Psikoloji
Zorbalık Nedir?
Zorbalık, herhangi bir şekilde daha savunmasız olanları hedef alan, belirgin bir şekilde ve tekrarlayan biçimde zarar verme ve küçük düşürme örüntüsüdür. Zorbanın, daha az güce sahip olanları kasıtlı olarak hedef alması, zorbalığı sıradan saldırganlıktan ayıran şeydir.
Zorbalık, sözlü saldırıları (başkalarına isim takma ve alay etme) yanı sıra fiziksel saldırıları, tehditleri, diğer türden sindirme biçimlerini ve etkinliklerden kasıtlı dışlama gibi davranışları içerebilir. Araştırmalar, zorbalığın 11 ila 13 yaşları arasında en üst seviyeye çıktığını ve çocukların büyüdükçe azaldığını göstermektedir. Daha küçük çocuklar arasında tekmeleme, vurma ve itme gibi açık fiziksel saldırganlık en yaygın olanıdır; ilişkisel saldırganlık ise -dedikodu yayma ve sosyal dışlama gibi başkalarının ilişkilerini zarara uğratma veya manipüle etme – çocuklar olgunlaştıkça daha yaygın bir hale gelir.
Zorbalığın çoğu, okul ve oyun alanlarında gerçekleşir, ancak internet kendine özgü ve oldukça rahatsız edici zorbalık biçimlerine olanak tanır. Milli Eğitim’in istatistiğine göre, öğrencilerin yaklaşık %20’si okulda zorbalığa uğradığını bildirmektedir. Erkekler ve kızlar zorbalığa eşit derecede maruz kalma eğilimindedir.
Neden insanlar zorba olur?
İnsanlar zorba olur çünkü kısa vadeli olarak istediklerini elde etmenin etkili bir yoludur ve diğerlerine zarar vermeden bunu yapmak içi gereken sosyal becerileri eksiktir. Ayrıca, zorbalık sosyal üstünlük kurmanın bir yoludur, ancak zamanla, çocukların davranış repertuarları genellikle genişledikçe, giderek daha işlevsiz bir hal alır.
Zorbalar doğuştan mı yoksa sonradan mı oluşur?
Zorbalar sonradan oluşur ve bu, erken yaşlarda gerçekleşir; 2 yaşındaki normal saldırganlığı tutarlı bir şekilde ele alınmazsa, çocuklar bu tür davranışlara karşı içsel kısıtlamaları kazanamazlar. Zorbalık, genellikle zorbaların istediklerini elde etmeleri nedeniyle çok dayanıklı bir davranış tarzıdır – en azından başlangıçta.
Zorbaların psikolojik özellikleri nelerdir?
Araştırmalar, zorbaların belirgin bir psikolojik yapıya sahip olduğunu bulmuştur. Onların pro-sosyal davranışları yoktur, anksiyeteden etkilenmezler ve başkalarının hislerini anlamazlar. Belirgin bir bilişsel özellik sergilerler, başkalarının niyetlerini yanlış okurlar, sıklıkla tarafsız durumlara düşmanlık atfederler. Diğerleri onları sevmeyebilir, ancak genellikle kendilerini oldukça olumlu görürler. Kronik olarak zorbalık yapanlar, ebeveynler ve akranlarla gergin ilişkilere sahip olma eğilimindedirler.
Kızlar da zorba olabilir mi?
Kızlar erkekler kadar zorba olma eğilimindedir, ancak daha az fiziksel saldırganlık sergilerler.Bunun yerine, başkalarına sözel olarak zarar verme eğilimindedirler. Bunu, ilişkilerine zarar vererek veya manipüle ederek yaparlar. Birinin hakkında yanlış söylentiler yayabilirler, birinin yanında durmayı bırakmaları için diğerlerine söyleyebilirler, sosyal dışlama yapabilirler, istediklerini elde etmek için arkadaşlığı bitirme ile tehdit edebilirler veya küsebilirler.
Zorbanlar kimleri hedef almayı seçer?
Yaklaşık 7 yaşına kadar, zorbalar neredeyse herkesi hedef alırlar. Bundan sonra, hedef alarakçocukları seçerler. Zorbalar, kendilerine saldırıldıklarında açıkça üzüldüklerini gösteren ve arkadaşları veya müttefikleri olmayan kişileri seçerler. Araştırmacılar, seçilenlerin güvensizlik ve endişe belirtisi gösterdiklerini bulmuşlardır.
Zorbalığa maruz kalanların ayırt edici özellikleri nelerdir?
Çocuklar üzerinde yapılan çalışmalar, zorbalığa maruz kalanların zorbanın taleplerine kolayca boyun eğdiklerini, bisikletleri, oyuncakları ve diğer oyunları teslim ettiklerini gösterir. Zorbalığa maruz kalmış olmuş çocuklar, saldırganlığa karşı bir caydırıcı sunmazlar, bu da onları zorbalamayan akranları tarafından bile sevilmez hale getirebilir.
Neden Zorbalık Bu Kadar Zararlıdır?
Zorbalık, saldırganlık ve şiddetin kabul edilebilir çözümler olduğu ima edilen bir mesaj taşırken, aslında değildir. İşbirliği ve farklılıkların barışçıl bir şekilde çözülmesi, giderek daha bağlantılı bir dünyayı destekler. Zorbalık sadece kurbanlarına zarar vermekle kalmaz, aynı zamanda zorba olanlara da zarar verir. Çoğu zorbanın, saldırgan davranışları öğrenmeyi, iş bulmayı, işte kalıcı olmayı ve yakın ilişkiler kurmayı engellediğinden hayatlarında aşağıya doğru bir dönüşüme sahiptir.
Zorbalar bu davranışlarından kurtulur mu?
Bazı zorbalar davranışları geride bırakır. Ancak birçoğu yapmaz; saldırganlık çok inatçı bir sosyal etkileşim tarzıdır. Çocukken zorba olan birçok kişi, suç işleme, eşlerini dövme, çocuklarını istismar etme ve bir sonraki zorba neslini üretme olasılığı olmayan çocuklara göre çok daha fazla olan anti-sosyal yetişkinlere dönüşür.
Neden etraftaki onaylamayan bakışlar zorbaları durdurmaz?
Zorbalar genellikle saldırganlıklarını bir grup akranın önünde gerçekleştirirler ve bir izleyici kitlesi, bir zorbanın güç hissini artırabilir. Ancak, yan gözlemciler nadiren saldırganlığı durdurur; aslında olaydan daha çok keyif alabilirler. Durumu onaylamasalar bile, kurbanı beğenmeyebilir veya zorbadan intikam korkusu yaşayabilirler.
Zorbalar internet üzerinde nasıl zarar verir?
Çocukların sosyal yaşamının internete taşınmasıyla, zorbalık da internete taşınmıştır ve elektronik zorbalık son on yılda önemli bir yeni problem haline gelmiştir. Zorbalık eskiden genellikle okulla sınırlıyken, telefonların yaygınlaşması zorbaların sürekli olarak kurbanlarına erişim sağlar. Siber taciz özellikle rahatsız edici olabilir çünkü genellikle anonim olarak gerçekleştirilebilir; kurbanlar, faillerin kim olduğuna dair hiçbir fikre sahip olmayabilirler.
İnternet zorbalığı nasıl değiştirdi?
Siber zorbalığın anonimliği, kötülük üzerinde birçok kısıtlamanın kaldırılmasına ve saldırganlığın şiddetini artırmasına neden olur. Göz teması kurmadan başkalarına acı çektirmek daha kolaydır. Sürekli gelişen dijital teknoloji, hedefler hakkında yanlış bilgilerin yayılmasının yeni yollarını sağlar.
Zorbalar internet üzerinde nasıl zarar verir?
Direkt taciz ve ilişkisel saldırganlık internet üzerinde gelişir. Siber zorbalar, sosyal medyada yanlış söylentileri virüs hızıyla yayabilirler. Başkalarının adını kullanarak yanlışlıkla birini taklit edebilir ve başka birinin adı altında çeşitli kötülükler yapabilirler. Cinsel taciz ve siber takip özellikle kadınları hedef alır. Aktif zorbalık sona erdikten uzun süre sonra bile, kötü niyetli bilgiler internet üzerinde kalabilir ve zarar vermeye devam edebilir.
Neden siber zorbalık bu kadar zararlıdır?
Siber zorbalık özellikle rahatsız edici ve mücadele etmesi son derece zordur çünkü kurbanlar genellikle arkada kimin olduğunu bilmezler. Ayrıca, yan gözlemcilerin olayları izlemesi ve müdahale etme olasılıkları yoktur. Ancak belki de en rahatsız edici olanı, kaçınılmaz ve acımasız olmasıdır, kurbanlara güvenli bir sığınak sağlamaz.
Eğer siz veya tanıdığınız birisi zorbalığa uğruyorsa ya da zorbalık yapıyorsa, destek almak için “İletişim” sekmesinden bize ulaşabilirsiniz.