Çocuklarda Kaka Tutmanın Psikolojik Boyutu

Tuvalet eğitimi hem çocuklar hem de ebeveynler için büyük bir adımdır. Başarılı bir tuvalet eğitiminin ödülü, çocuklar ve ebeveynler için daha fazla bağımsızlık ve özerkliktir, ancak stresli bir yolculuk olabilir. Tuvalet eğitimi sürecinde çocuklar, aşırı derecede rahatsız olduklarında veya acı çektiklerinde dışkıyı tutmaya ve bağırsak hareketine direnmeye başlayabilirler. Tam tuvalet eğitimi alsalar bile, bazı çocuklar evlerinin dışındayken – örneğin tatilde, kreşte veya okulda – kaka yapmazlar ve bu da kabızlığa yol açabilir. Kaka tutma, hem çocuklar hem de ebeveynler için çok zor bir durum olabilir. Neyse ki, kaka yapma kaygısı ve kaka tutma yaygın bir durumdur ve çocuğunuzun bu sorunu atlatmasına ve normal bağırsak rutinine geri dönmesine yardımcı olmak için atabileceğiniz adımlar vardır.

KAKA TUTMA NEDİR?

Kaka tutma en çok iki ila dört yaş arasındaki çocuklarda görülür ve erkeklerde kızlardan daha yaygındır. Fiziksel ve/veya psikolojik nedenlerle ilişkili olabilir, ancak genellikle tuvalet eğitimi alan bir çocuğun ağrılı bir bağırsak hareketinden sonra, sonuç olarak tekrar kaka yapmaya isteksiz olmasından sonra ortaya çıkar. Bazı çocuklar, oyun oynamakla “çok meşgul” oldukları veya yapmayı tercih ettikleri bir şey yüzünden dikkatleri dağıldıkları için dışkıyı tutarlar. Yaklaşık üç yaşında, çocuklar daha karmaşık duygulara sahip olma yeteneğini geliştirir. Ebeveynler tuvalet eğitimi sırasında ne kadar nazik olurlarsa olsunlar, tuvalet eğitimiyle ilgili beklentilerini anlarlar ve kaka yapma konusunda utanç, endişe ve hatta korku yaşamaya başlarlar, ancak bu duyguları kelimelerle açıklamak için karmaşık bir dilden yoksundurlar. Sonuç olarak, evin gizli köşelerinde kaka yapmaya, bunun için yalan söylemeye veya kirli çamaşırlarını saklamaya başlayabilirler. Bir çocuk dışkısını tuttuğu için fiziksel acı çekse, ağlasa veya ağrıdan şikayet etse bile, dışkı tutma davranışı devam eder.

NEDEN OLUYOR OLABİLİR?

• Kabızlık: Dışkıyı çıkarmak zor olduğu için çocuk kakasını yapmaktan çekinebilir.
• Korku: Çocuğunuz ağrılı veya geçmesi zor olan tuvalet deneyimi yaşadıysa veya yüksek ses çıkaran sifonun sesinden korktuysa tuvaletini yapmak onun için zor olabilir.
• Yetersiz tuvalet eğitimi: Çoğu çocuk, bezi bıraktıklarında lazımlığa işemekte pek sorun yaşamaz, ancak kaka yapmak başka bir hikaye olabilir. Lazımlık eğitimi almış, ancak tam olarak durumu kavrayamamış bir çocuk, lazımlığa kaka yapmaya direnebilir. Bunun yerine, tuvaletlerini yapabilmeleri için üzerlerine bebek bezi koymanızı bekleyebilirler.
• Bağımsızlık ihtiyacı: Küçük tatlı bebeğiniz yürümeye başladığı anda güç mücadeleleri başlar. Sonuçta siz çocuğunuzun kakasını lazımlığa yapmasını istiyorsunuz, o bu isteğinizi bildiği için yapmama eğiliminde olabilir.
• Meşguliyet: Bazı çocuklar, özellikle aktif çocuklar, başka aktivitelere kolayca dikkat kesiliyorlarsa, durup tuvalete gitmek için zaman ayırmak istemezler. Kaka yapmak, idrar yapmaktan daha uzun sürer ve çocuğunuzun yoğun programından değerli oyun süresini azaltır.
• Kaygı veya üzüntü: Çocuğunuz kaka yapma hissinden hoşlanmayabilir. Kakanın kokusu veya görünümü de bazı hassas çocuklar için rahatsız edici olabilir. Dışkılarını “bırakma” ile ilgili bazı endişeleri olabilir – belki geçmişte bağırsak hareketlerinden dolayı acele etmişler veya banyodayken başka bir nedenden dolayı strese girmiş olabilirler.
• Ebeveyn tutumu: Algılanan mükemmelliyetçi, otoriter ebeveyn tutumu, titizliğe gereğinden fazla önem göstermek veya cezalandırmak çocuklarının kakalarını tutmasına sebep olabilir.

KAKA TUTMA PROBLEMİ NASIL ÇÖZÜLÜR?

Fizyolojik bir neden tespit edilmediği sürece oyun terapisi, ebeveyn danışmanlığı, filial terapi, bilişsel davranışçı terapi yöntemleri kullanılarak çocuğun yaşadığı stres, kaygı, korku ve ebeveyn tutumları ile çalışma yapılır. Oyun terapisi kaka tutma problemini çözen bir terapi yaklaşımıdır.

Oyun terapisi 2-11 yaş arasına uygulanabilir. Çocuklar 2-2.5 yaşlarından itibaren sembolik oyunlar oynamaya başladıkça oyun terapisi de uygulanabilir hale gelir. Oyun terapisi içerisinde kaygı, korku, çekingenlik, saldırganlık, uyku, yemek sorunları, tuvalet sorunları, yas ve kayıp, travmatik deneyimler, evlat edinme, ebeveynlerin boşanması vb. durumları yaşayan çocuklar için uygulanabilmektedir.

Oyun terapisinin süresi var olan soruna ve şiddetine bağlıdır ve bu süreci çocuğun gelişimi ve terapinin nasıl işlediği de etkilemektedir.

Kaka tutma sorunu ile ilgili randevu almak için “İletişim” sekmesinden bize ulaşabilirsiniz.