Gottman Çift Terapisi Yöntemi Nedir?

John ve Julie Gottman tarafından geliştirilmiş olan bu yaklaşım yıllarca süren boylamsal araştırmalarla, doğrudan çiftlerle çalışarak oluşturulmuş bir terapi yaklaşımıdır. Çiftlerle ilgili bu önemli veriler 1986’da kurulmuş, hala günümüzde de aktif olan ve araştırmalarını sürdüren Aşk Laboratuvarı’nda toplanmıştır. Bu laboratuvarda “ilişki ustaları” ve “ilişki felaketleri”ne dair gözlemler yapılmış ve yaklaşımın temeli bu ilişkilerden öğrenilenlerle oluşturulmuştur. Bu veriler neticesinde ise bir çiftin ayrılma veya boşanma olasılığı %94 oranında doğru tahmin edilmektedir.  Bu yüzden iyi giden ilişkilerde bu iyilik halini nelerin sağladığının peşinden gitmek Gottman yöntemi için önemlidir.

Gottman Yöntemi Bize Neler Söylüyor?

• Çift terapisinin odağının sorunları çözmek olduğuna dair bir inanışımız vardı. Çiftin çatışma çözme becerileri yeteri kadar güçlendirilirse tüm anlaşmazlıkların giderilebilir olduğu düşünülüyordu. Ancak şimdi biliyoruz ki ilişkilerdeki çatışmaların neredeyse %70’i daimidir ve net bir çözümü yoktur. Bu yüzden öncelikli hedefimiz çatışma çözme değil yönetme üzerine olmalıdır.
• Çatışma söz konusu olduğunda “ilişki ustaları”nın çatışmaya yaklaşım tarzı farklıdır. Bu çiftler tartışmıyor değil ancak anlaşmazlıklarını yumuşak bir biçimde gündeme getiriyorlar. Birbirleri üzerindeki etkiyi kabul ediyorlar; tartışma sırasında onarma girişimlerinde bulunuyorlar; fizyolojik uyarılma düzeylerini düşük tutmaya çalışıyorlar ve karşılıklı kabulü devam ettiriyorlar. “İlişki felaketleri” söz konusu olduğunda ise çatışma sırasında olumsuz duygulanım ve duygusal kopma daha fazla.
• Çıkmaza girmiş çatışmalarda ve sürekli tartışılan konularda doğrudan o konuya müdahale etmek, doğru davranma biçimlerini öğretmek ve hatta bir haklı-haksız seçmenin problemi ortadan kaldıracağı düşünülüyordu. Ancak şimdi biliyoruz ki bu tartışmaların özünde kişi için derin bir anlam var. Örneğin, partnerler evdeki yemek saati ve beraber yemek yemekle ilgili tartışırlarken asıl konuşuyor olmaları gereken beraber yemek yemenin kendileri için ne anlama geldiğidir (aidiyet, güven, sevgi, yakınlık vb.).
• İlişkiler ve çatışma söz konusu olduğunda mantıklı davranmanın daha sağlıklı olduğu ve duygusal olmanın problemleri büyüttüğü düşünülüyordu. Çiftlerin mantıklarını kullanarak duygularını kontrol etmeleri isteniyordu. Ancak sağlıklı ilişkilerde duygu ve mantığın entegrasyonu hâkimdir. Aslında duygu olmadan problemler çok iyi çözülemiyor, çünkü konunun anlamı mantıkla yeteri kadar anlaşılmıyor. Artık biliyoruz ki duygu ifade etmek “kontrolden çıkmak” anlamına gelmiyor. Duygulanım empati, şefkat ve anlayış için gereklidir.
• Araştırmalar gösteriyor ki çatışma sırasında negatif duygulanımı ve sakinliği korumanın ilişkide genel pozitifliği sağlamada çok fazla etkisi yok. Tartışma dışındaki zamanlarda da ilişkideki arkadaşlığı ve yakınlığı arttırmanın çatışmayı yönetmeye de katkısı olduğunu artık biliyoruz.
• Gottman yönteminin en önemli kazanımlarından biri fizyolojik uyarılmayla ilgili öğrendiklerimizdir. Çiftler tartışma sırasında fizyolojik olarak çok yükseldiklerinde, alarm ve savunma durumuna geçtiklerinde (taşma olarak adlandırılır); dinleme, gülme, sevecen olma ve empati kurma biçimleri ciddi düzeyde düşmektedir. Bu yüzden çiftlerin kazanması gereken en önemli becerilerden biri fizyolojik olarak sakinleşmeyi öğrenmeleridir.
• Gottman yönteminde öğrendiğimiz bir diğer önemli bilgi çiftler arasındaki duygu koçluğunun önemidir. Çünkü çift ilişkilerinde sıkıntı yaratan önemli bir konu da “meta-duygu” dediğimiz, insanların duygular hakkında nasıl hissettikleri konusundaki uyumsuzluktur. Bu yüzden çiftlerin birbirlerinin zorlandığı duyguları tanıması ve partnerine zorlandığı duygular konusunda koçluk yapabilmesi çok iyileştiricidir.

Tüm bunlardan yola çıkarak Gottman Çift Terapisinin 3 ana hedefi vardır:

• Negatif duygulanımı ve tartışma sırasındaki artışını düzenlemek,
• Çatışmada pozitif duygulanımı arttırmak,
• Çatışma dışında da pozitif duygulanımı arttırmak.

Kaynak: 2022 Gottman Çift Terapisi Eğitimi

Çift Terapisine ihtiyaç duyuyorsanız iletişim kısmından uzmanlarımızdan Uzm. Psk. Nilay Aykutlu ile randevu oluşturabilirsiniz.