Çocuklarda Dışkı Kaçırmanın (Enkoprezis) Psikolojik Boyutu

Enkoprezis, çocuklarda uygun olmayan yerlerde dışkıyı tekrar tekrar kaçırmasına sebep olan bozukluktur. Genellikle, bu davranış istemsizdir ve zamanla dışkı kaçırmasına neden olan kronik kabızlığın fiziksel bir sonucudur. Bununla birlikte, özellikle bir çocuğun karşıt olma-karşı gelme bozukluğu veya davranış bozukluğu ile mücadele ettiği durumlarda, doğası gereği kasıtlı ve psikolojik de olabilir.

5 yaşındakilerin tahminen yüzde 1’inde enkoprezis vardır ve sorun bazı çocuklarda daha sonra yıllarca devam edebilir. Bu bozukluk, erkeklerde kadınlara göre daha yaygındır ve ailenin geçmiş öyküsünde görülme oranı yüksektir. Enkoprezis örnekleri gündüz veya gece meydana gelebilir.

Enkoprezis, bir çocuğun psikolojik sağlığına ağır bir zarar verebilir. Enkoprezisi olan çocuklar genellikle bu durumdan dolayı utanır ve okula gitmek, arkadaşlarıyla oyun oynamak veya bir spor ya da başka bir fiziksel aktiviteye katılmak da dahil olmak üzere kendilerini mahcup hissedebilecekleri durumlardan kaçınmaya çalışabilirler.

BELİRTİLERİ

DSM-5’e göre:

• İstemeden veya bilerek dışkıyı giysilere, yere veya diğer uygun olmayan yerlere kaçırması,
• Üç aydan fazla bir süre boyunca ayda en az bir kez gerçekleşmesi,
• En az 4 yaşında (veya eşdeğer bir gelişim düzeyinde) olması,
• Bir maddenin fizyolojik yan etkilerine veya başka bir tıbbi duruma bağlanmaması gerekir.

Enkoprezis ayrıca iki alt tipe göre sınıflandırılabilir: Primer enkoprezis ve Sekonder enkoprezis

• Birincil Tip / Primer enkoprezis: Kaka tutma becerisinin başından itibaren kazanılmamış olması durumudur.
• İkincil Tip / Seconder enkoprezis: Kaka kaçırma sorununun sonradan başlamasıdır.

NEDENLERİ

• Dışkı kaçırmanın kasıtlı olmadığı durumlarda, genellikle kabızlıktan kaynaklanır ve bu da anksiyete veya diğer psikopatolojilere bağlı olarak dışkılamadan kaçınma nedeniyle kaynaklanabilir. Kabızlık, dehidrasyon veya dışkılama ile ilgili bazı fizyolojik eğilimlerden de kaynaklanabilir.
• Dışkı kaçırma kasıtlı olduğunda, çocuk genellikle sosyal olarak kabul edilemez davranışları içeren başka bir bozukluğun (örneğin karşıt olma-karşı gelme bozukluğu veya davranış bozukluğu) özelliklerine de sahip olabilir.
• DSM-5’e göre ağrılı dışkılama ve bazı ilaçlar (antikonvülsanlar veya öksürük baskılayıcılar gibi) enkoprezis gelişimine katkıda bulunabilir. Yetersiz tuvalet eğitimi ve stres de enkopreziyi daha olası hale getirebilir.

STRES ENKOPREZİSE NEDEN OLABİLİR Mİ?

Araştırmalar, bağırsakta insanların ruh hallerini ve davranışlarını etkileyebilecek ikinci bir “yedek beyin” olduğunu öne sürer. Enterik sinir sistemi (ENS) olarak bilinen bu ikinci beyin, vücudun her yerinden gelen bilgileri işler. Sonuç olarak, anksiyete, depresyon ve diğer rahatsız edici duygular, enkoprezis gibi bağırsak ve sindirim süreçleriyle ilgili fiziksel koşullara katkıda bulunabilir veya bunları şiddetlendirebilir.

ENKOPREZİS VE DEPRESYON ARASINDAKİ BAĞLANTI NEDİR?

Enkoprezis, çocukluk ve ergenlik döneminde hem katkıda bulunan bir faktör hem de depresyon belirtisi olabilir. Ebeveynler, çocuklarının yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmayan herhangi bir davranışa dikkat etmelidir.

TEDAVİ

Öncelikle bir doktor muayenesi yapılmalıdır. Çocuğun fiziksel ihtiyaçları belirlendikten sonra bir psikolog, enkoprezisi olan bir çocuğun, utanç veya düşük benlik saygısı gibi olumsuz psikolojik etkileriyle başa çıkmasına yardımcı olabilir. Kabızlığın yokluğunda, psikiyatrik bir değerlendirme, davranışın altında yatan nedeni belirlemeye yardımcı olabilir.

ENKOPREZİS KASITLI OLABİLİR Mİ?

Bazen çocuklar kasıtlı olarak dışkılarını kaçırabilirler. Bu, davranış bozukluğu veya karşıt olma karşı gelme bozukluğu (ODD) olan çocuklarda daha sık görülür.

ENKOPREZİS TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?

Enkoprezisi fark edilmeyen veya tedavi edilmeyen çocuklar, semptomlarını yıllarca kendi başlarına çözemeyebilirler. Bazı durumlarda, yetişkinliğe kadar sorunlar yaşayabilirler. Genel olarak, enkoprezinin kendi kendine geçeceğini varsaymamak en iyisidir; bunun yerine, çocuk için daha olumlu bir sonuç elde etmek için mümkün olduğunca erken tedaviye başvurmak gereklidir.

Oyun terapisi, ebeveyn danışmanlığı, filial terapi, bilişsel davranışçı terapi yöntemleri kullanılarak çocuğun yaşadığı stres, kaygı, korku ve ebeveyn tutumları ile çalışma yapılır.

Dışkı Kaçırma Sorunu ile ilgili randevu almak için “İletişim” sekmesinden bize ulaşabilirsiniz.