Oyun Terapisi
Oyun Terapisi Derneği (APT), oyun terapisini “eğitimli oyun terapistlerinin, danışanların psikososyal zorluklarını önlemelerine veya çözmelerine, optimal büyüme ve gelişmeyi gerçekleştirmelerine yardımcı olmak için oyunun terapötik güçlerini kullandığı kişiler arası bir süreç oluşturmak için teorik bir modelin sistematik kullanımı” olarak tanımlar.
Çocuklar genellikle kendilerini ifade etmek ve dünyayı anlamlandırmak için oyunu kullanırlar. Oyun terapisi de bundan faydalanır. Oyun terapisi özellikle çocuklarda kullanılır. Bununla birlikte, yetişkinlerle de kullanılabilir. Genellikle 3 ile 12 yaş arasındaki çocuklarda aktif olarak kullanılan bir terapi türüdür.
Bir çocuk psikoloğu, bir çocuğun kendini en rahat ifade edebileceği özgür ve güvenli bir ortamda seans boyunca rehberlik eder. Zaman zaman çocuk psikoloğu, diğer aile üyelerinden ve ebeveynlerden de oyun zamanı etkinliklerine katılmalarını isteyebilir.
Hangi Durumlarda Yararlı Olur?
Çocuklar, bazı konular hakkında konuşmak için bilişsel ve sözel becerilerden yoksundur. Örneğin yas çok karmaşık olabilir ve bir çocuk düşüncelerini ve duygularını kelimelere dökmekte zorlanabilir.
Oyun, çocukların kendilerini üzen sorunlar üzerinde çalışmaları için uygulamalı bir yol olabilir. Sahneleri canlandırabilir, belirli sorunları ele alabilir veya duygularını paylaşan karakterler yaratabilirler.
Çocuklar duygularını genellikle oyun aracılığıyla dışa vururlar. Sevilen birini kaybetmiş bir çocuk, bir arkadaşını özleyen üzgün bir karakteri canlandırmak için kuklaları kullanabilir. Veya aile içi şiddete tanık olan bir çocuk, yetişkinler kavga ettiği için yatağın altında saklanan bir çocuğu tasvir etmek için bir oyuncak bebek evi kullanabilir.
Kullanılan oyun terapisinin türüne bağlı olarak, terapist bir sorunu çözmeye yardımcı olmak için oyunun çeşitli noktalarına müdahale edebilir. Veya oyun terapisti, çocuğu, bir karakterin duygularıyla çalışmasına yardım ederken gözlemleyebilir. Oyun terapisi çocuklara şu konularda yardımcı olabilir:
- Davranışlarından sorumlu olmayı
- Empati ve başkalarına saygıyı geliştirmeyi
- Öz yeterlilik geliştirmelerini
- Duygularını sağlıklı bir şekilde tanımlamayı ve ifade etmeyi
- Kişiler arası becerilerini geliştirmeyi
- Yeni sosyal beceriler öğrenmeyi
- Daha iyi problem çözme becerileri öğrenmeyi
Oyun terapisinde ele alınan en yaygın sorunlardan bazıları şunlardır:
- DEHB
- Saldırganlık
- Öfke kontrolü
- Anksiyete bozuklukları
- Otizm spektrum bozukluğu
- Depresyon
- Boşanma
- Keder ve kayıp
- Fiziksel ve bilişsel öğrenme güçlükleri
- Okulla ilgili sorunlar
- Sosyal-ilişkisel konular
- Travma ve kriz
Yönlendirici Olmayan (Çocuk Merkezli – Deneyimsel) Oyun Terapisi
Oyun terapisi iki temel biçimdedir: yönlendirici olmayan (veya çocuk merkezli) ve yönlendirici. Çocuk merkezli oyun terapisinde çocuklara oyuncaklar ve yaratıcı araçlar verilir ve zamanlarını nasıl geçireceklerini seçmelerine izin verilir. Ne yapmaları gerektiği veya sorunlarını nasıl çözmeleri gerektiği konusunda onlara herhangi bir yönlendirme veya rehberlik yapılmamaktadır.
Yönlendirici olmayan yaklaşım, bir tür psikodinamik terapidir. Temel kabul, izin verildiğinde çocukların sorunlarına çözüm bulabilecekleridir.
Oturumlar genellikle yapılandırılmaz. Psikolog çocuğu sessizce gözlemleyebilir veya çocuğun ne yaptığı hakkında yorum yapabilir. Psikolog, çocuk tarafından davet edilirse oyuna dahil olabilir. Ancak nihayetinde seçim çocuğa bırakılmıştır.
Yönlendirici (Theraplay-BDT) Oyun Terapisi
Bazı durumlarda psikologlar yönlendirici stratejiler kullanabilir. Bir psikolog, seansları sırasında çocuğa rehberlik etmek için bilişsel davranışçı oyun terapisi veya çözüm odaklı oyun terapisini kullanabilir. Her oturumun ele alınması gereken belirli bir konusu ve hedefi olabilir veya psikolog oynaması için belirli bir oyun seçebilir.
Psikolog ayrıca hikayeyi yönlendirmek için oyuna dahil olabilir. Örneğin, bir çocuk zorbalığa uğrayan bir çocuğu tasvir etmek için kuklalar kullanıyorsa, psikolog kuklanın zorbaya karşı durmanın veya yardım bulmanın yollarını bulmasına yardımcı olmak için müdahale edebilir.
Aile Katılımı
Aileler genellikle bir çocuğun seanslarında önemli bir parçadır. Bununla birlikte, katılımın düzeyi psikolog tarafından belirlenir. Bazen ebeveynler çocukla birlikte seanslara katılabilir. Amaç, aile sorunları üzerinde çalışmaksa, ebeveynler oyun terapisine doğrudan dahil olabilir (örneğin, boşanma, aile içi sınırlar).
Oturum Uzunluğu
Oyun terapisi seanslarının uzunluğu, tedavi hedeflerine ve çocuğun ihtiyaç ve yeteneklerine bağlı olarak değişir. Çoğu seans 30 ila 50 dakika sürer. Randevular, ayda bir ila haftada iki kez arasında herhangi bir yere programlanabilir.
Sorunları çözmek için ortalama olarak 20 oyun terapisi seansı gereklidir, ancak bazı çocuklar çok daha hızlı iyileşirken, diğerleri daha fazla seansa ihtiyaç duyabilir.